మా ఊరి జ్ఞాపకం

చూడ్డానికి క్రికెట్ వీరుడులా, పొట్టిగా గవాస్కర్ లా ఉండేవాడు మా వెంకన్న. ఆ గవాస్కరు ఎప్పుడు చేతిలో క్రికెట్ బ్యాట్ పట్టుకుంటే, ఈయన నోట్లో పొగాకు చుట్ట, చేతిలో పదమూడు ముక్కల పేక పట్టుకుని ఉండేవాడు. లుంగీ పంచ కట్టుకుని దానిమీద చొక్కా తొడుక్కుని, నోట్లో చుట్ట పెట్టుకుని ఉదయమే లేచి సైకిల్ ఎక్కాడంటే ఏ అరుగుదగ్గర ఆగుతాడో ఎవరికీ తెలిసేది కాదు.

అరుగు దగ్గర ఆగాడంటే భాగవతం, భారతం, రామాయణం వినడానికి కాదు. ఈయన పారాయణం వేరే ఉంది. అదే చతుర్ముఖ పారాయణం.

అందరూ సంక్రాంతి పండుగకి, పెళ్లిళ్లకి, వేసవి సెలవులకి పేకాట ఆడడం మామూలే ఆ ఊర్లో. కానీ మా వెంకన్న 365 రోజులు అదే ప్రవృత్తి! వృత్తి వ్యవసాయం అంటాడు. ఎప్పుడూ పొలం గట్టు ఎక్కిన పాపాన పోలేదు. తలపాగా చుట్టిన సందర్భం చూడలేదు.

“ఏవండీ వెంకన్నగారు ఉన్నారా ఇంట్లో?” అంటూ సంవత్సరంలో ఎప్పుడు ఎవరు అడిగినా, “లేదండి, పేకాటలో ఉన్నారండి” అని ఇంట్లోంచి సమాధానం. అదేదో పెద్ద ఉద్యోగం లాగా చెప్పేవారు. చివరికి ఏ వీధిలో ఉన్నాడు, ఎవరు అరుగు మీద ఉన్నాడు వెతుక్కుని, ఆ వచ్చిన పెద్దమనిషి తన పని పూర్తి చేసుకునేవాడు.

ఆ ఊర్లో నాలుగైదు అరుగులు ప్రత్యేకంగా ఈ చతుర్ముఖ పారాయణంకే పెట్టింది పేరు. అగ్రహారంలో అలాంటి అరుగులు ఉండడం ఒక ప్రత్యేక విశేషం. సదరు వెంకన్న గారి ఇంటిపేరు మర్చిపోయారు. “పేకాట వెంకన్న” అనే పేరు మాత్రం సార్ధకం అయిపోయింది.

ఎప్పుడు భోజనం చేసే వాడో, ఎప్పుడు కాలకృత్యాలు తీర్చుకునేవాడో తెలీదు గానీ, కళ్ళు ఎప్పుడూ నిద్రకు జోగుతున్నట్టుగా ఉండేవి. రైతు కుటుంబానికి చెందిన వాడయినా నేను ఎరుగున్నప్పటి నుంచి ఎప్పుడూ పేకాటలోనే జీవితం గడిపేసాడు.

కొంతమంది వ్యసనాన్ని దాచిపెట్టి అనుభవిస్తారు. కానీ ఈ వ్యసనానికి ఆ ఊరిలో ఎటువంటి దాచిపెట్టే అవసరం లేదు. అటువంటి వారిలో మా వెంకన్న ఒకరు.

ఎన్ని దస్తావేజులు చేతులు మారాయో తెలియదు కానీ వెంకన్న మాత్రం సంపూర్ణంగా ఆటలోని మజానే అనుభవించాడు. గెలుపు–ఓటములు దైవాధీనం అనే సూత్రాన్ని పూర్తిగా విశ్వసించే ఆయన ముఖంలో ఎప్పుడూ ఒకే భావం. “గెలిచాను” అనే ఆనందమో, “ఓడిపోయాను” అనే విచారమో ఎప్పుడూ కనబడేది కాదు.

అంత మజా ఇచ్చే ఆటని పేకాట అని కాకుండా “చతుర్ముఖ పారాయణం” అని కూడా అంటారు. మన బ్రహ్మగారి పేరు ఎందుకు వచ్చిందో తెలియదు కానీ బహుశా ప్రతి ముక్కలో నాలుగు మూలల్లోనూ బొమ్మలు ఉండటమే కారణం కావచ్చు. ఆట ఆడుతున్నంత సేపు ఆ ముక్కల పేర్లు నామస్మరణ చేస్తూనే ఉంటారు. అందుకే పారాయణం అనేమో

అరుగుల జ్ఞాపకాలు

సినిమాల్లో క్లబ్బుల్లో పేకాట ఆడుతున్నట్లు చూపిస్తారు. కానీ నిజజీవితంలో ఊరిలో అరుగుల మీద తాటాకు చాపలేసుకుని వృత్తాకారంలో కూర్చుని ఆడేవారు.

అదో వ్యసనం అయినా “కాలక్షేపం” అనే అందమైన అబద్ధపు పేరు తగిలించుకుని, పదమూడు ముక్కల ఆటలో కాలం గడిపేవారు. నిద్రాహారాలే ఉండేవి కాదు. రాత్రి–పగలు తేడా తెలియదు.

ఒక పెట్టెలో 52 ముక్కలు, నాలుగు రంగుల గుర్తులు—అవే మన జీవితాలను తారుమారు చేసేవి. సర్కస్‌లో జోకర్ని చూసి నవ్వుకుంటాం. కానీ ఈ ఆటలో జోకర్ వస్తే గర్వపడతాం. ఆటలోని రూల్స్ మనకెందుకు! పక్కన పెడతాం. గెలిచేవాడు ఒక్కరే, ఓడిపోయేవాళ్లు మాత్రం ఎందరో.

ప్రతి ముక్క విలువ దాని సొంతం. రాజ్యం ఉంటేనే రాజు విలువ ఎక్కువ. కానీ ఈ సామ్రాజ్యంలో రాజు, రాణి, ఆసు—అందరికీ 10 పాయింట్లే.

“నా పేరు జాకీ. పేకాటలో నా విలువ పది పాయింట్లే. కానీ నా పేరు గల దాని సామర్థ్యం గురించి నేను చెప్పక్కర్లేదు. నేను పేక ముక్కనే కానీ బయట పెద్ద పెద్ద వాహనాలను పైకి లేపగలను.”

ఆటలోని వాతావరణం

భూమి గుండ్రంగా తిరుగుతూ సూర్యుని చుట్టూ తిరుగుతున్నట్టు ఆటగాళ్లు వృత్తాకారంలో కూర్చుని ఆట మొదలుపెడతారు. ముక్కలు తెరవగానే కొందరి ముఖం వెలుగుతుంది, మరికొందరిది వెలవెలబోతుంది.

తెలివైన వాళ్లు మధ్యలో ఆట నుంచి తప్పుకుంటారు. ధైర్యమైన వాళ్లు చివరి వరకు పట్టుదలగా ఆడతారు. కొందరు గెలిచి లేచి వెళతారు. మరికొందరు ఓడిపోయినా అప్పు పెట్టి ఆడుతూనే ఉంటారు.

మధ్యలో ఎవరో పోలీసులకు సమాచారం ఇస్తే, పెద్దలు సరదాగా “పండక్కి ఆడుకుంటున్నాము” అనేవారు. ఖాకీలు కూడా చూసి చూడనట్టు వెళ్లిపోతారు.

ఆ ఊర్లో గజ ఆటగాళ్లు కూడా ఉన్నారు. పేకాట అంటే అంత మోజు. నలుగురు కలిస్తే చేతులు ఖాళీగా ఉండేవి కాదు. మాటలు, నవ్వులు, హేళనలు—ఏదో ఒకటి నిండుగానే ఉండేది.

మా అరుగు

సంధ్యా సమయం అయ్యింది. వీధి అరుగులు ఊడ్చుకోవాలి. పందిరిలో కల్లాపి జల్లుకోవాలి. ముగ్గు వేసుకోవాలి. కానీ వీళ్ళు లేవు! అనుకునేది మా అమ్మ.

ఎందుకంటే మా నాన్నగారు కూడా గజ ఆటగాడే. కానీ ఎప్పుడూ ధైర్యంగా చెప్పలేదు. ఆవిడకి పతిభక్తి ఎక్కువ.

మా అరుగు కూడా ఒకప్పుడు చతుర్ముఖ పారాయణానికి నిలయమే. ఎప్పుడు సందడిగా ఉండేది. పండగ రోజుల్లో, పెళ్లిళ్ల సమయంలో అయితే ఆటగాళ్లు మరింత పెరిగేవారు.

ఆటగాళ్లలో దగ్గరి బంధువులు, వరసకి మేనల్లుళ్లు, ఊరి ప్రముఖులు, పొరుగువారు—ఇలా రకరకాలవాళ్లు ఉండేవారు. కానీ వెంకన్న మాత్రం 365 రోజులు విసుగులేకుండా పేక ముక్కలతో గడిపాడు

ముగింపు

ఇవన్నీ మా ఊరి జ్ఞాపకాలు. మర్చిపోలేని మధుర అనుభూతులు.

అది తప్పని తెలుసు, వ్యసనం అని తెలుసు. అయినా కాలక్షేపం కోసమో, కాలం పెట్టే బాధలు భరించలేకో, పెద్దలు ముక్కలు పట్టుకుని వేళ్లాడేవారు.

ఊరిని వదిలి వెళ్లిపోయినా, ఆ ఊరు మిగిల్చిన మధుర జ్ఞాపకాలు మనసులో అలాగే ఉంటాయి.

ఒక తప్పు పని చిన్నపిల్లవాడు చేస్తే చెయ్యెత్తి కొడుతుంది తల్లి.

జ్ఞానం నేర్పవలసిన వాళ్లు తప్పు చేస్తే ఎవరు చెప్తారు?

✍ రచన: మధునాపంతుల చిట్టి వెంకట సుబ్బారావు

📍 కాకినాడ

📞 9491792279