హరి కథ

సంప్రదాయ హరికథ – భక్తి, వినోదం, విద్య మేళవించిన కళారూపం.

భారతీయ సాంస్కృతిక సంపదలో హరికథ ప్రత్యేక స్థానం కలిగిన కళారూపం. ఇది కేవలం ఓ కథ కాదు – ఇది భక్తి, సంగీతం, సంభాషణ, తత్త్వచింతనల సమ్మేళనంగా రూపుదిద్దుకున్న కళ. శ్రోతల మనస్సులను భక్తి మార్గంలో నడిపించడంతో పాటు, సామాజిక సందేశాలునూ అందించగల ప్రత్యేకత ఈ కళకు ఉంది.

హరికథ యొక్క ఉద్భవం 

"హరి" అంటే భగవంతుడు (విష్ణువు), "కథ" అంటే కథనం.

హరికథా సంప్రదాయం పురాణ కాలం నుండీ కొనసాగుతూ వచ్చింది.

ఇది ప్రధానంగా భాగవతం, రామాయణం, మహాభారతం వంటి గ్రంధాలనుఆధారంగా కథనం చేస్తుంది. ఈ హరికథ వినడం వలన ఆ కాలంలో చిన్నపిల్లలకు సైతం పురాణ కథలు తెలిసేవి 

పెద్దలు ఆ కథను తెలిసినవాళ్లయినప్పటికీ ఆ కథలు వినడం వలన పుణ్యం వస్తుందని కచ్చితంగా శ్రోతలుగా మారిపోయేవారు 

మహానుభావులు తమ జ్ఞానం, భక్తి బోధనలకు ఇది సాధనగా వాడారు.

తెలుగులో హరికథ పరంపర

తెలుగు భాషలో హరికథను ప్రాచుర్యంలోకి తీసుకువచ్చిన ప్రముఖులు చాలామంది ఉన్నారు వారిలో ఆదిభట్ల నారాయణదాసు గారు ప్రముఖులు

వారు హరికథను వినోదాత్మకంగా, భక్తి శ్రద్ధతో, విజ్ఞానంతో మిళితం చేసి ప్రజల హృదయాల్లో నిలిపారు

హరికథ నిర్మాణం

1. ప్రారంభం – గణపతి, సరస్వతి, గురువు నమస్కారంతో మొదలవుతుంది. హరికథ చెప్పే వారిని దాసు అనే.  ఆ దాసు గారు హరికథ చెప్పేటప్పుడు  వేషధారణ కూడా చాలా ఆకర్షణీయంగా ఉండేది. పట్టు పంచ కట్టుకొని నుదుట నామం పెట్టుకుని మెడలో పూలదండ ,చేతిలో చిడతలు  ,కాళ్లకు గజ్జలు ఆయనను చూడగానే భక్తి భావం ఉట్టిపడేది. అంతే కాదు దాసు గాత్రానికి అనుగుణంగా వాయిద్య సహకారం అందించడానికి    ఒక వయోలిను కళాకారుడు మృదంగం కళాకారుడు ఉండేవారు .

2. కథా ప్రవాహం – శ్లోకాలతో, కీర్తనలతో కథను ఆసక్తికరంగా నడిపించేవారు. హరికథ అనేది  చాలా కష్టమైన విద్యనే చెప్పాలి. ఎందుకంటే హరికథ దాసు గారు కథ చెబుతూ ఉండాలి అవసరమైతే పద్యాలు పాడాలి పాటలు పాడాలి నాట్యం చేయాలి పిట్టకథలు చెప్పాలి ప్రేక్షకులను నవ్వించాలి ఇన్ని ఉంటాయి ఆయన బాధ్యతలు. పైగా దానికి తోడు గాత్ర శుద్ధి కూడా ఉండాలి. 

3. వినోదం – మధ్యలో హాస్యం, వ్యంగ్యం వాడుతూ శ్రోతలను ఆకట్టుకుంటారు. ఆ రోజుల్లో గ్రామాల్లో ఏ ఉత్సవం జరిగిన హరికథ తప్పనిసరిగా ఉండేది. 

4. ముగింపు – మంగళహారతి, శుభాశయాలతో కథ ముగింపు.

ఆకరణ ఈ కథ నచ్చిన వాళ్ళు ఆ గ్రామ ప్రజలు చదివింపులు చదివించేవారు. అంటే చదివింపులు అంటే బహుమతులు. అది వస్తు రూపంగా కాదు. ధన రూపంగా అంటే ఒక కళాకారుడుని ప్రోత్సహించడానికి ప్రజలు ఇచ్చే బహుమానం. 

హరికథ ప్రత్యేకతలు

భక్తిరసానికి కేరాఫ్ అడ్రెస్.

సంగీతం, నాట్యం, మాటల విన్యాసం కలగలిపే కళ.

సామాజిక, నైతిక సందేశాలను సరదాగా అందించగల శక్తి.

శ్రోతలలో ఆధ్యాత్మిక చైతన్యం, ధార్మికత, నైతికత పెంచే సామర్థ్యం.

ఇప్పటి హరికథ స్థితి

ప్రస్తుతం హరికథ ఆదరణ కొంత తగ్గినప్పటికీ:

యూట్యూబ్, ఫేస్‌బుక్ లైవ్, ఆన్‌లైన్ ప్లాట్‌ఫామ్‌ల ద్వారా మళ్లీ పునర్జీవనమవుతోంది.

కొత్త తరం కళాకారులు హరికథకు నవీన రూపాలను జోడిస్తున్నారు.

పురాతనాన్ని ఆధునికతతో మేళపెట్టి ప్రజలకు చేరవేయగలిగితే, ఈ కళ మరింత పాపులర్ అవుతుంది.

ముగింపు

హరికథ అనేది ఓ కళ మాత్రమే కాదు – అది ఓ దైవిక అనుభూతి. దీనిలో భక్తి ఉంది, జ్ఞానం ఉంది, జీవన మార్గం చూపే తత్త్వం ఉంది. ఈ సంప్రదాయాన్ని మనం సంరక్షించి, తరతరాలకూ అందించడమే మన బాధ్యత.

-